跳到主要內容區塊 :::
:::
  •  350
  •  0
  • FB圖示
  • line圖示
Olaw faki 描述為何從搖遠的興昌部落遷移到忠勇部落,長達60公里的距離,早期沒有交通工具,如果落腳在忠勇部落,家族又是如何越過這條跋山涉水,且重重困難難走的石子路,越過幾座山頭來到忠勇部落的? 談笑中可以看出faki 意猶未盡的回憶著早期的生活。 人生無常,在111年9月採訪faki時,身體硬朗,但於112年8月離開人世,很遺憾心中還有許多想要採訪faki族人早期的生活經驗,但無耐此片已做為faki的最棒的回憶以及給下一代的記念。
TIME:

  • 字幕列表
  • Tona kaitini niyam tini tona Saditaʼan a niyaroʼ i
    我們今天會來到忠勇這個部落
  • hatiniay ko litapangan
    最初是這樣的
  • malitengay itiya ho itini Paʼanifang i
    長輩當初在興昌時
  • ya ʼadihayay ko fangafang
    有很多麻煩的事
  • papacem masaʼopo ko faʼinayan
    每天早上男生就要集合
  • papacem masaʼopo ko faʼinayan
    每天早上男生就要集合
  • saka awa to ko tayal no lomaʼ itinilomaʼ
    所以自已家庭的事都無法處理了
  • saka tayniay kora akong misolap ko kafolawan
    所以阿公就這裡巡視遷移的地方
  • tayni sai ira ko makapafay itini a paniyaroʼan
    到這裡時,有一個很棒的地方
  • saka tayni i minengneng to nanom
    所以來此地先看水
  • minengneng to katayalan
    看是否有可以工作的地方
  • tayni i mangaʼayay to sa ko malitengay
    長輩來到這樣就覺得不錯
  • Tayni i
    來到這裡
  • iraay kora cecay a lomaʼ a paylang
    有一戶漢人家庭
  • micaliwan to omah no kaysiya
    借了一個公司的田
  • ano hatira i
    這樣吧
  • kako ko cingangan to omah
    這個田就登記在我的名下
  • matayal kamo
    工作就由你們來
  • hanay nira ko itiniay
    就跟這裡的人如此說
  • saka mafolaway a tayni
    所以就遷移到這裡來
  • tayni a mafolaw i
    遷移到這裡時
  • maomah to to omah
    就種田
  • tora no kaysiya i
    這間公司
  • kina cecay mipanay i
    第一次收成
  • ano moʼetep i
    如果有十
  • tolo no namo
    你們的三
  • poto no mako sanay kora tawki hatila sanay
    我的就是七,就這樣
  • moʼetepay mihecaan ko pihaen nora tawki
    老闆執行這樣的做法有十年
  • saka tayni kami i tora malitengay tona niyaroʼ i
    所以長輩來到這個部落
  • ngaʼay ko ʼaro tini sa
    這裡是很好的地方
  • ora han to i awaay ko mifangafang sa
    如此一來就沒有麻煩的事了
  • o toker nora malitengay a tayni i
    長輩們堅持要來的原因
  • pakay ni to i kakaenen
    是想到食物
  • adihay ko mamakaen itini sa
    這裡有很多可以吃的食物
  • maolahay ko malitengay iti:ya ho to takolaʼ
    以前長輩喜歡青蛙
  • hai maolahay to takolaʼ
    是,喜歡青蛙
  • maolahay tayni mafolaw
    所以喜歡遷移到這裡
  • mafolaw kora malitengay tayni i
    長輩們遷移到這裡時
  • ca ka pakatosiya
    不是坐車來的
  • raka:t sanay
    用走路的
  • awaay ko tosiya itiya ho kira(田調者)
    當年沒有車子
  • awa
    是的沒有
  • adihay ko takolaʼ itini ari?(田調者)
    所以這裡很多青蛙是嗎?
  • hay ora takolaʼ ko tapang mafolaw a tayni
    是的,最初就是為了青蛙
  • wa! ~(田調者)
    哦~
  • saka malitengay maolahay to takolaʼ kira
    因為長輩喜歡青蛙
  • mafolaw kora malitengay tayni i
    長輩們遷移到這裡時
  • takaway to dadaya ney
    很偷偷的利用半夜
  • rakat sanay tayni
    走路來到這裡
  • takaway romakat tayni to salafii
    連夜趕路來到這裡
  • o lafii ko katahini ari(田調者)
    抵達是半夜了
  • salafii sa tayni
    半夜來到這裡
  • renok sa itini (田調者)
    聚集在這裡
  • hai itiraay kaetip ko niyaroʼ
    是的當時部落還在西邊
  • sataloʼan sataloʼan sanay
    一區一區的工竂
  • sa itiya ho i
    以前
  • iraay ho ko hiya fangafang no Dipong miloʼod tona Kowaping
    日本還是有在攻擊官兵
  • saka saikoikoray to i mitosyangay to ko Dipong
    到最後日本就投降了
  • 民國幾年itiya faki?(田調者)
    faki當時是民國幾年?
  • 大概hayken 29年以前啦
    不是很清楚,大概19年以前啦
  • 29年以前 (田調者)
    i 'ayaw no tosa polo' ira ko siwa
  • hay 29年 ko hofoc ako tini kira
    是的,我是29年出生的
  • hakowaay ko hofoc no miso?
    你是出生在哪一年?
  • 29年十月
    tosa polo' ira ko siwa a mihecaan mo^etep a folad
  • kiso?(田調者)
    你嗎?
  • o sofoc iso kora?(田調者)
    這是你的出生嗎?
  • hay 29年10月23
    是的29年10月23
  • 哦10月23 (田調者)
    o mo^etep a folad tosa polo ira ko tolo
  • hai
    是的
  • kaʼayaw ho ira
    在那之前
  • ira ho kona Dipong (田調者)
    日本人還在
  • hai ira ho ko Dipong
    是的日本人還在
  • ta minokayay to
    但有些還是回去了
  • caho ka laheci ko kalaloʼod minokayay to
    還沒結束作戰就先回去了
  • ta mahofoc to takowanan
    到我出生時
  • o Kowaping to ko midipotay
    就由國民政府來管理了
  • wo~(田調者)
    哦~
  • nika iraay ho kora Dipong mikaliʼang to? (田調者)
    但是日本軍還是有持續的傷害?
  • awaay to laliway to
    沒有了已經離開了
  • saka
    所以
  • mana mafanaʼ kako tora 民國幾年sai
    我為什麼會知道是民國幾年
  • o Kowaping to ko ni panganganay
    因為已經是國民政府在命名
  • hatiraay kora saʼosi
    事情就是這樣來的
  • saka sangaʼay sa ko ʼaro na akong itini
    所以阿公他們很平安的在這裡居住
  • wo~(田調者)
    哦~
  • ira koya sowal iso inasawi (田調者)
    剛才你有說到
  • iraay kora kaysa itini sanay (田調者)
    這裡有一間公司
  • ona kaysa itini o nimanay itini ko demak ira? (田調者)
    這間公司在這裡的工作是什麼?
  • mimawmahay 還是mipalomaay(田調者)
    是做什麼還是在種植
  • caayay caayay
    不是 不是
  • itiraay i 花蓮kora kaysa
    這間公司是在花蓮
  • iraay kora sera ira itini
    他們有地在這裡
  • hay(田調者)
  • mipalomaay to tefos?(田調者)
    種甘蔗嗎?
  • hayken ney awaay ko tesos matakop niyam
    不知道餒,我們是沒有看到過甘蔗
  • o sera niya kaysa sanay tona omah hatini itini
    現在這塊田地是這間公司的
  • ira kora Paylang i
    這漢人來時
  • tayraay tora kaysa
    來到這間公司
  • kako ko midipot tora kaysa hananay ra
    就跟他說,這塊地由我來管理
  • dipoten nora Payrang kora sera i
    這漢人管理這塊地時
  • pakamawmah hanay to kami mafolaway tayni
    就讓遷移來這裡的作工
  • hatiraay saka
    就是這樣,所以
  • ano moʼetep ko panay to pawti i
    如果稻米有十包
  • tolo i no namo pito no mako
    三包給你們,七包是我們的
  • sanay , hatira sanay moʼetepay a miheca
    就這樣,十年的時間
  • moetepay a miheca
    十年 moetep a mihecaan
  • hai
    是的
  • mafolaw tayni i
    遷移到這裡
  • sasepat kiya yo
    應該有四位呦
  • sepat?(田調者)
    四位?
  • hai saʼayaway tayni
    是的,最先來這裡的
  • saʼayaway tayni(田調者)
    最先來到這裡的
  • ca akong hay (田調者)
    是阿公嗎? 是的
  • ca akong ci Takid? (田調者)
    是阿公 叫Takid嗎?
  • ci Opo
    是Opo
  • Takid ko fafahiyan
    女的才是Takid
  • o o Takid
    Opo
  • 然後Takid hai Takid
    然後Takid 是的 Takid
  • wo~(田調者)
    哦~
  • Takid
  • cangra haw? ira ho ko tatolo?(田調者)
    是他之外還有三位?
  • ci Faliw iraw
    是那邊的Faliw
  • ci Faliw(田調者) Faliw
    是Faliw Faliw
  • hato sanay i tini i ʼamis sanka (田調者)
    都是來到北方
  • Paʼanifong tayni hai hai
    從興昌來 是的 是的
  • ora
    那個
  • O saka lifong tayni tinioya nisowalan (田調者)
    會遷移到這裡的原因如
  • iso sawni adihayay tato ko demak itira i Paʼanifong (田調者)
    你剛才說的在興昌有太多的事情
  • hai makerahay i Paʼanifong
    是的 在興昌很乾旱
  • pakerahay
    很乾旱
  • makerahay(田調者)
    很乾旱
  • anini 很乾旱sa ko sowal no Kowaping
    華語是說很乾旱
  • wo~makerahay(田調者)
    哦~很乾旱
  • maratar masaopo
    早上就集合
  • omanan ko kasaopo nira itira?(田調者)
    當時集合主要是做什麼?
  • pakayni tora omanan kalacecay no demak
    就是大家一起做的事情
  • anca i komaen to ʼepah kira
    或是飲酒
  • anca i
    或是
  • o maan ho a demakan
    任何事情
  • masaopo misakoli misakoliay
    集合 工作 一起工作
  • itiya ho misakoliay o Dipong ho
    以前日據時代是還有在工作的
  • misakoli sa matayal itini
    如果有工作
  • sa omaan ko tayal tayraay misakoli
    如果有什麼工作就去做
  • cecay lomaʼ cecay
    一戶一位
  • cecay lomaʼ cecayay ko tayra misakoli
    一戶派一位去工作
  • tila: sa matayal
    就一直在那裡工作
  • malepon minokay
    束結就回家
  • tora pisakoli ira ko lifon haw?(田調者)
    這個工作是有薪水的嗎?
  • awaay awaay
    沒有 沒的
  • o pisakoli(田調者)
    就純粹工作
  • ora pisakoli ira i
    這份工作
  • tayni ko Dipong a misalama i
    日本人來這裡玩
  • awaayay ko tosiya kira
    因為沒有車子
  • ano nanitira i Posong kora Dipong
    如果這日本人從台東
  • tayra i Singko han
    來到成功
  • liliden(田調者)
    支撐
  • lilidan a miʼorong
    合力扛著
  • tatosa ko tamdaw ʼorong han kora Dipong
    兩個人這樣扛著日本人
  • awa ko lifon
    沒有薪水的
  • siniʼadaan to kora ʼorip(田調者)
    這生活真的很可憐
  • fangcal kona niyaroʼ itini (田調者)
    這裡的部落很棒
  • i Saditaan sa kiso adihay ko tokolaʼ sa(田調者)
    忠勇部落很多的青蛙
  • iraay ho hatini ?(田調者)
    現在還有嗎?
  • mana awa hani?(田調者)
    為何會沒有呢?
  • samanen ora takolaʼ haw
    因為青蛙
  • mikangkang ko mawmahay mikangkang i
    農夫在犁地時
  • ira kiya tolatolaw kiya
    還有白鷺鷥
  • o maan han to ko tolatolaw kiya
    這白鷺鷥你們是說什麼了
  • 白鷺鷥(田調者) 白鷺鷥
    tolawtolaw tolawtoalw
  • ʼa:lomanay kora tolatolaw
    有非常多的白鷺鷥
  • mikangkang ko mikangkangay
    犁田的人犁田時
  • terikterik sa podpod hanay komaen
    就跳來跳去的一個一個的被吃掉
  • awaay to ko talenakan ko takolaʼ
    青蛙都無法繁殖了
  • awaay to ko takolaʼ hatini
    直到現在沒有青蛙了
  • itiya ho
    以前
  • maeminay no tolatolaw
    被白鷺鷥吃完了(田調者)
  • tolawtolaw hai tolawtolaw
    被白鷺鷥吃光了(田調者))
  • itiya ho i
    以前
  • awaay ho ko tolatolaw tiya
    還沒有白鷺鷥
  • paʼoripay kako to takolaʼ ney
    我有在養植青蛙餒
  • wo~(田調者)
    哦~
  • hacoken ako kora fananiʼol
    我就舀些蝌蚪
  • alaen ako patayra i tokos pakaen kiya haw
    拿到山裡養植
  • sangaʼay kako to nanom paʼoripen ako
    我做水池養植
  • wata kaʼadihay no takolaʼ
    青蛙非常的多
  • tayra kiso minengneng tora takolaʼ
    你去青蛙
  • cato ka ngaʼay romakat
    都無法走路
  • militemohay kora takolaʼ kira
    青蛙會迎向你走來
  • mafanaʼ a iraay kora tawki pakaen titanan sai
    知道這老闆要來餵食物了
  • masadakay kira takolaʼ
    青蛙就出來
  • awaay to piripaʼan
    已經沒有地方可以踩地
  • ha waniken to kora takolaʼ
    要透過挪開這青蛙
  • ngaʼ ira ko pilipaʼan
    才有可以站的地方
  • hatira ko kahadihay ko takoraʼ
    青蛙多到這樣子
  • 是哦(田調者)
    hai
  • anini awaay to
    現在沒有了
  • adihay ko tatolaʼ itini ,
    這裡有這麼多的青蛙
  • 是因為fangcalay ko nanom itini
    是因為這裡的水是棒(田調者)
  • hai
    是的
  • caay ka hatira haw?
    是這樣子嗎?(田調者)
  • cowa ko fangcalay ko nanom
    不是水很棒
  • ka adihadihay aca no takolaʼ
    原本就是青蛙多(田調者)
  • o nanom niyam itini i kamelengay
    我們這邊的水是滑的
  • kamelengay
    滑滑的
  • 哦~滑滑的 對
    o ~kamelengay ha (田調者)i
  • 難怪saw tayni ko aroʼ namo itini haw Paʼanifong
    難怪你們會居住在這裡(田調者)
  • saw itini i Paʼanifong
    所以在興昌(田調者)
  • iraay ho ko no niyah a finawlan itira haw
    還有自已的家族嗎?(田調者)
  • hai
    是的
  • caka papina kiya
    應該沒有幾位吧
  • o Payrang to ko ʼalomanay
    已經是漢人在住了
  • ta ya tamdaw ho no Paʼanifong
    當時興昌的親人
  • kaitira ho nora malitengay
    長輩當時還在那裡時
  • mapatayay to awaawaay to
    都已經離世了
  • wawa to wawa to
    都是小孩了
  • o rayray to(田調者)
    下一代了
  • paʼaca paʼacaʼ han no Paʼanifong kora palomaʼan
    興昌把房子都賣了
  • o Payrang to ko palomaʼay
    變漢人居住居多了
  • ora wawa tayraay to i tokay kira (田調者)
    孩子都已經在都市了
  • hai
    沒錯
  • malecad to kitanan tamowanan
    就像我們及你們一樣
  • hato sa itini i tokay haw
    都是在都市了
  • awaay to i Paʼanifong ko tamdaw
    興昌已經沒什麼親人了
  • ya ʼosaw ho nora kaemangay
    孩子離開之後留下的
  • a misiyakay a malitengay awaay to
    長輩已經沒有了
  • malecad taniyam a faki kiya
    就像我們的faki 一樣
  • awaay to
    沒有了
  • Paʼanifong kora
    也是興昌的
  • saw ano ira ko demak itini Paʼanifong (田調者)
    所以興昌如果有什麼事情
  • tayraay ho kamo a milingwa haw?(田調者)
    你們還是會過去關照嗎?
  • hai misalama
    是 去玩
  • ira ho ko salawina tayraay to
    還有些親人還是會過去
  • anini to na niyam to a ʼorip kiya
    我現在的這個年代
  • tayraay ho kami
    我們還是會去
  • namowanan to i awaay to
    你們這一代的
  • caay to ka fanaʼ cimacima to kira (田調者)
    已經不知道誰是誰了
  • ora o tiyaay ho a demak i
    以前的事情
  • mikadafoay kora wama niyam
    我的爸爸是入贅的
  • itira ho Paʼanifong i
    還在興昌時
  • sasasowalen adihay ko demak
    就是事情太多了
  • sa ano hatini to i
    所以現在
  • malaliw to tayni awaay to ko malitelitengay
    離開來到這裡,長輩也不在了
  • ka wawa wawa to no hatini
    現在已經是下下一代了
  • iraay ho no hatini kora
    不過現在有
  • no niyam a tamdaw
    我們的親人
  • ya kora tamdaw hatini
    不過現在的人
  • sano sowal to sasalama hatini
    就如前面說的已經不再來往了
  • malecaday to to 別人別人sanay to hatini
    現在就像是別人是別人了
  • ira ko miso a sasasowalen tona wawa (田調者)
    你有沒有話要對這些孩子
  • hatiniay to a wawa haw(田調者)
    現代的孩子們
  • samaanen a mitodong to demak no itiyaay ho (田調者)
    怎麼樣學習過去的事情
  • ora wawa no hatini i
    關於現在的孩子
  • patinako han ako
    我舉例說
  • sona to kora ci Nofo
    這位Nofo是孫子輩的
  • o maʼoripay to a sona koni
    這是唯一還活著的孩子輩的
  • no wama ako a sona
    是我爸爸的孫子
  • ya tayra i caay to pilingwa
    去到那裡已經不理會了
  • malecaday to malaliyasay to ko harateng hatini
    就像是已經分開了一樣
  • ano ira ko demakan
    如果有什麼事情
  • caay to ka pikihal a mitahidang
    已經不再邀請了
  • ano tayra misalama i
    如果去到那裡玩
  • malecaday to o tao koni sanay to ko saʼosi
    視為外人一樣了
  • hatiraay to hatini kora sona
    這個孫子現在是如此了
  • ya no niyaman ho a ʼorip i
    在我們這個年代
  • niyam a malikaka to sona nora wama niyam i
    我們這一代,長輩的孫子輩的
  • ngaʼayay
    還可以
  • ni fakiay ho takowanan
    還會稱呼我faki
  • anini to i awaay to kira
    現在已經沒有了
  • o wawa to o sona to kira
    已經是孩子了,孫子了
  • tafesiw tayra i Posong haw
    去台東經過那裡時
  • maroʼ faki akong awaay to
    已不招呼長輩了
  • o tao to ko saʼosi
    已經視為外人了
  • ora akong niyam ci Opo
    我們的阿公Opo
  • 一個禮拜miʼatiay to
    一個禮拜過就會招喚
  • Olaw ati
    Olaw過來
  • pasihemot setiʼ
    屁股就打下去
  • kapisetiʼ ako mafanaʼay kiso?
    你知道我為什麼要打你嗎?
  • aka toka haw
    不要懶惰呦
  • matoka ko tamdaw i matoka ko tiyad sanay
    人一但懶惰了,肚子也會懶惰
  • 就是matoka kiso 沒有飯吃sanay ko ʼimi ira
    他的意思就是你懶惰就沒有飯吃
  • matoka ko tamdaw matokaay ko tiyad (田調者)
    人一但懶惰了,肚子也會懶惰
  • matoka sa caka feso kira
    懶惰時就不會脹起來
  • makopec kiya tiyad
    肚子是乾癟的
  • wo~很有意思餒 (田調者)
    wo~ciimi'ay to ney
  • 很有意思koniay ini (田調者)
    這個很有意思
  • 一個禮拜masetiʼay 一個禮拜masetiʼay
    一個禮拜就被打 一個禮拜就被打
  • misetiʼ to tamdaw (田調者)
    打人時
  • o maliyangay nga masetiʼay caayay? (田調者)
    應該是不聽話的才對不是嗎?
  • 提醒你
    pafana' tisowanan
  • 提醒你以後要認真工作sa
    pafana' tisowanan ikor inanengen a matayal sa
  • o soʼelin ira misetiʼ 還是 (田調者)
    他是認真的打還是
  • caayay caayay o pi提醒你啦
    不是不是 是提醒你啦
  • pakafanaʼ kiso
    是告訴你
  • 還是maalimay to ko pisetiʼ (田調者)
    還是打到都黑青了
  • 不會
    caayay
  • 哦~o pi提醒aca haw (田調者)
    哦~是提醒作用而已
  • o maan han ta ko 提醒faki? (田調者)
    faki提醒我們阿美語如何說?
  • cekad
    提醒
  • picekad ha ha ha (田調者)
    提醒 哈哈哈
  • taʼangay to kiso i
    你長大之後
  • maparo to iso kora sowal sanay kora imi ira
    是希望你能記取這些話
  • wo~hai 你看fangcal to (田調者)
    哦~沒錯你看這真的很棒
  • 很有智慧 (田調者)
    ci tanengay to
  • ci tanengay (田調者)
    有智慧
  • ci fongohay ko itiyaay ho matoʼasay no mita (田調者)
    我們以前的長輩是很有智慧的
  • o ka awa sanay no tilid no mita (田調者)
    因為我們沒有文字
  • masetiʼay to ko mako kiya
    我常常被打
  • ha ha ha (田調者)
    哈哈哈
  • kora akong
    這位阿公
  • saw很聽話kiso faki (田調者)
    所以faki你很聽話
  • caayay
    才不是
  • pi提醒 ira hani
    是做為提醒啦
  • milakelaw kako to takoraʼ
    我半夜去抓青蛙時
  • em! sanay kiya
    嗯(讚美之意)!這樣
  • wo~to hemek ira kira haw (田調者)
    哦~他很滿意的意思
  • hai
  • komaen cira haw
    當他吃時
  • caay pilitinaʼi cira to takoraʼ
    他不會將處理掉內臟
  • emin emin hanira (田調者)
    剛全吃光
  • tolo ta ʼalapit ira
    大概他夾三次
  • hatiraay ko sowal no Payrang ney(田調者)
    漢人也有此一話餒
  • o mikaenan no takolaʼ awaay ko tatiihay kira (田調者)
    青蛙所吃的沒有不好的
  • o micomoday i tiyad no takora saheto o ngaʼayay saw (田調者)
    進到青蛙肚子裡的都是好的
  • emin han ko maen ko takoraʼ mingaʼayay to tatitrengan sa (田調者)
    把整個青蛙吃下去,對身體是好了
  • wo~roma o cacopi i
    哦~有時候是吃蛆餒
  • a~ha ha ha (田調者)
    啊~哈哈哈
  • kaenan no takolaʼ
    青蛙所吃的
  • kaen han no malitengay i
    長輩照樣吃
  • hatiraay saw? (田調者)
    是這樣子嗎?
  • cacopi ney (田調者)
    蛆餒
  • hai ano dademak sa ko cacopi
    這個蛆動一下
  • komaen ko takoraʼ kiya
    青蛙就吃下去啊
  • no manan a cacopian (田調者)
    任何的蛆
  • o no maan a cacopian (田調者)
    任何種的蛆
  • o no losay (田調者)
    水果的嗎?
  • o no talotalodan a cacopi
    草叢裡的
  • cowa ko no taiʼ a cacopi
    不是糞便的蛆
  • hai 對啊! 對啊! (田調者)
    是的 對啊!對啊!
  • malecad ya dadipis ta kamimingay kiya
    就像那個小小的蟑螂
  • rakarakat sa taʼemod han ira kiya
    走來走去的就吃掉他
  • ira i tilipi
    電視上都有
  • maʼaraw kiya ʼoʼopay kiya
    我有看到田蛙的
  • maʼaraw ira ko dadipis
    當他看到蟑螂時
  • anca ya walaw
    或是螻蛄
  • o maan han ko walaw hani?
    這螻蛄叫什麼去了
  • walaw
    螻蛄
  • tahanini kora falocoʼ ako
    到現在我的心中
  • ta sowal no akong iraay i falocoʼ ako
    當年阿公說的話都還存在我心中
  • ci wawa to kako i
    當我有了孩子
  • hanen ako ko wawa ako
    也是如此教育孩子
  • aka toka matoka kamo o manan ko kakaenen
    你們不要懶惰,不然沒東西可以吃
  • hai
  • matoka ko tiyad
    肚子一樣會懶惰
  • hai
  • hai matama to (田調者)
    是的沒錯
  • ira i syisiw kora
    這聖經裡有記戴
  • hai
  • cengawen ko mata
    眼睛要睜開著
  • caka cengawen ko mata iso i
    如果你沒有睜開眼睛
  • malapakoyoc kiso
    你將會貧窮
  • ira i syisiw kora
    這聖經裡有記戴
  • ira i cing-yen
    在箴言裡
  • hai matama to
    是的沒錯
  • roma sowal no malitengay i
    另外長輩說
  • aka ka liyang
    不可以不聽話
  • maliyang kiso i awa ko mamaolah sa
    如果你不聽話,不會有人喜歡
  • awa ko hahafafahi
    就娶不到太太
  • wo~ (田調者)
    哦~
  • ira ko sowal no malitengay
    長輩說
  • matoka kona wawa misakaranam
    這孩子這麼懶惰做早餐
  • o cima ko cifafahi sa kiya
    就說誰會願意當太太呢
  • iraay ko hatiraay no malitengay (田調者)
    長輩有此一說
  • sa aka ka liyang
    所以不要不聽話
  • maliyangay ko cima
    誰能不聽話呢
  • caka ca masetiʼ to 一個月 malitengay
    不然一個月裡都會被打
  • hatiraay ko mako a ʼorip
    我的生活是這樣
  • o fafahiyan masetiay haw? (田調者)
    女生也是會被打嗎?
  • hayken ney
    不知道餒
  • caay ka fanaʼ kako to fafahiyan
    我不知道女生的部份
  • 應該是o faʼinayan kiya ko mamasetiʼ ney (田調者)
    應該是只有男生被打餒
  • hai o faʼinayan ko mamasetiʼ
    是的 只有男生會被打
  • 不可能misetiʼ to fafahiyan (田調者)
    不可能打女生
  • iraay koya 表兄弟nora akong kira
    這阿公有表兄弟
  • ci Olaw ko ngangan ira
    他名叫Olaw
  • ora ci Olaw i
    這位Olaw餒
  • o tamdaw nora lalomaʼan
    是家族的人
  • mafanaʼay misangaʼ ko sapiilang to panay
    很會製作稻米碾磨機
  • hai hai (田調者)
    是 是
  • pahiya han nira to kilang pasarayray han nira
    再用木材排放著
  • matatongod kora kilang
    再把它合起來
  • paroen ko panay
    再放入米
  • hai (田調者)
  • ilang (田調者)
    碾磨著
  • mafanaʼay ci Olam misangaʼ to ranan
    這位Olam很會製作
  • o tamdaw no na akong
    是阿公的親子
  • ci Olaw ko ngangan ngira
    他的名字叫Olaw
  • kako to i
    當時我
  • akong maranam
    阿公吃早餐了
  • nimaan sa kona mamaan ci Olaw ko ngangan sanay
    這孩子叫我做什麼餒,不如命名你叫Olaw吧
  • saw ci Olaw kako
    就這樣我叫Olaw了
  • a! a! na i tiraay kora ngangan no miso (田調者)
    這個就是你名字的由來
  • hai
    是的
族語文章
1.Tona kaitini niyam tini tona Sadita'an a niyaro' i, hatiniay ko litapangan.
Malitengay itiya ho itini Pa'anifang i, ya 'adihayay ko fangafang, papacem masa'opo ko fa'inayan. Papacem masa'opo ko fa'inayan, saka awa to ko tayal no loma' itiniloma', saka tayniay kora akong misolap ko kafolawan.

2. Tayni sa i,ira ko makapafay itini a paniyaro'an,saka tayni minengneng to nanom,minengneng to katayalan,tayni i manga'ayay to sa ko malitengay. Tayni i iraay kora cecay a loma' a payrang,micaliwan to omah no kaysiya. Ano hatira i, kako ko cingangan to omah, matayal kamo, hanay nira ko itiniay, saka mafolaway a tayni.


3. Tayni a mafolaw i, maomah to to omah,tora no kaysiya, kina cecay mipanay i, ano mo'etep i tolo no namo, poto no mako sanay kora tawki hatira sanay , mo'etepay mihecaan ko pihaen nora tawki. Saka tayni kami i tora malitengay tona niyaro' i,nga'ay ko 'aro tini sa, ora han to i awaay ko mifangafang sa. O toker nora malitengay a tayni i, pakayni to i kakaenen,
adihay ko mamakaen itini sa. Maolahay ko malitengay iti:ya ho to takola'
hai maolahay to takola', maolahay tayni mafolaw.

4.mafolaw kora malitengay tayni i, ca ka pakatosiya raka:t sanay, awaay ko tosiya itiya ho kira, awa, adihay ko takola' itini ari! Hay ora takola' ko tapang mafolaw a tayni. wa! ~Saka malitengay maolahay to takola' kira. Mafolaw kora malitengay tayni i, takaway to dadaya ney, rakat sanay tayni, takaway romakat tayni to salafii, o lafii ko katahini ari, salafii sa tayni, renok sa itini,
hai itiraay kaetip ko niyaro', satalo'an satalo'an sanay, sa itiya ho i.


5. Iraay ho ko hiya fangafang no Dipong milo'od tona Kowaping
saka saikoikoray to i mito-syangay to ko Dipong. 民國幾年itiya faki?, 大概hayken 29年以前啦. 29年以前 , hay 29年 ko hofoc ako tini kira. Hakowaay ko hofoc no miso? 29年十月 kiso? O sofoc iso kora? Hay 29年10月23. 哦10月23.
Hai, ka'ayaw ho ira, ira ho kona Dipong, Hai, ira ho ko Dipong, ta minokayay to. Caho ka laheci ko kalalo'od minokayay to, ta mahofoc to takowanan. O Ko-wa-ping to ko midipotay.

6. Wo~nika iraay ho kora Dipong mikali'ang to? awaay to laliway to.
Saka, mana mafana' kako tora 民國幾年sa i, o Ko-wa-ping to ko ni panganganay hatiraay kora sa'osi. Saka sanga'ay sa ko 'aro na akong itini
wo~Ira koya sowal iso i sawni, iraay kora kay-sya itini sanay. Ona kay-sya itini o nimanay itini ko demak ira? Mimawmahay 還是mipalomaay. Caayay! caayay! itiraay i 花蓮 kora kay-sya, iraay kora sera ira itini, hay! Mipalomaay to tefos? Hayken ney! Awaay ko tesos matakop niyam, o sera niya kay-sya sanay tona omah hatini itini.

7.Ira kora Payrang i, tayraay tora kay-sya, kako ko midipot tora kay-sya hananay ra. Dipoten nora Payrang kora sera i, pakamawmah hanay to kami, mafolaway tayni, hatiraay. Saka, ano mo'etep ko panay to pawti i,tolo i no namo pito no mako sanay hatira sanay mo'etepay a miheca. Moetepay a miheca, hai! mafolaw tayni i, sasepat kiya yo! sepat? hai sa'ayaway tayni sa'ayaway tayni ca akong? hay ca akong ci Takid? ci Opo , Takid ko fafahiyan
然後Takid, hai Takid.


8. wo~cangra haw? ira ho ko tatolo, ci Faliw iraw, ci Faliw ! Faliw hato sanay i tini i, Pa'anifong tayni hai, hai! Ora o saka lifong tayni tini 是 oya nisowalan iso sawni, adihayay tato ko demak itira i Pa'anifong, hai ! makerahay i Pa'anifong, pakerahay! makerahay 很乾旱sa ko sowal no Kowaping. wo~makerahay, maratar masaopo, omanan ko kasaopo nira itira?pakayni tora omanan kalacecay no demak, anca i komaen to 'epah kira
anca i o maan ho a demakan masaopo misakoli misakoliay.

9.Itiya ho misakoliay o Dipong ho, misakoli, sa matayal itini sa, omaan ko tayal tayraay misakoli, cecay loma' cecay, cecay loma' cecayay ko tayra misakoli, Itila: sa matayal malepon minokay. Tora pisakoli ira ko lifon haw?
awaay! awaay! o pisakoli, hay! ora pisakoli, ira i tayni ko Dipong a misalama i, awaayay ko tosiya kira, ano nanitira i Posong kora Dipong tayra i Singko han, 'orongan liliden, lilidan a mi'orong. Tatosa ko tamdaw 'orong han kora Dipong, awa ko lifon, sini'adaan to kora 'orip.


10. Fangcal kona niyaro' itini i Saditaan sa kiso, adihay ko tokola' sa, iraay ho hatini ? awaay to! mana awa hani? samanen ora takola' haw, mikangkang ko mawmahay, mikangkang i, ira kiya tolatolaw, kiya o maan han to ko tolatolaw kiya, 白鷺鷥! 白鷺鷥! 'A:lomanay kora tolatolaw,mikangkang ko mikangkangay terik terik sa podpod hanay komaen, awaay to ko talenakan ko takola', awaay to ko takola' hatini.


11.Itiya ho! maeminay no tolatolaw. tolawtolaw hai tolawtolaw
itiya ho i, awaay ho ko tolatolaw tiya, pa'oripay kako to takola' ney
wo~hacoken ako kora fanani'ol, alaen ako patayra i tokos pakaen kiya haw!
sanga'ay kako to nanom pa'oripen ako, wata ka'adihay no takola', tayra kiso minengneng tora takola', cato ka nga'ay romakat, militemohay kora takola' kira. Mafana' a iraay kora tawki pakaen titanan sa, masadakay kira takola', awaay to piripa'an, ha waniken to kora takola' nga' ira ko pilipa'an, hatira ko kaadihay ko takora', hai.

12. Anini awaay to, adihay ko tatola' itini, (是因為 fangcalay ko nanom itini)
hai! Caay ka hatira haw? hatiraay to kora haw! Cowa ko fangcalay ko nanom,
ka adihadihay aca no takola', o nanom niyam itini i kamelengay, 滑滑的!
哦~滑滑的! 對. 難怪saw tayni ko aro' namo itini haw Pa'anifong, sa itini i Pa'anifong, iraay ho ko no niyah a finawlan itira haw? ano hatini ? hai! caka papina kiya, o Payrang to ko 'alomanay, koya tamdaw ho no Pa'anifong,
kaitira ho nora malitengay, mapatayay to awaawaay to, wawa to wawa to,
o rayray to, pa'aca pa'aca' han no Pa'anifong kora paloma'an, o Payrang to ko paloma'ay, ora wawa tayraay to i tokay kira.


13.Hai! Malecad to kitanan tamowanan, hato sa itini i tokay haw, awaay to i Pa'anifong ko tamdaw. Ya 'osaw ho nora kaemangay , a misiyakay a malitengay, awaay to! malecad taniyam a faki kiya, awaay to Pa'anifong kora saw? Ano ira ko demak itini Pa'anifong, tayraay ho kamo a milingwa haw? misalama! hai! misalama. Ira ho ko salawina tayraay to, anini to na niyam to a 'orip kiya, tayraay ho kami, namowanan to i awaay to, caay to ka fana' cimacima to kira, ora o tiyaay ho a demak i, mikadafoay kora wama niyam, itira ho Pa'anifong i, sasasowalen adihay ko demak, sa ano hatini to i
malaliw to tayni awaay to ko malitelitengay.


14.Ka wawa wawa to no hatini, iraay ho no hatini kora no niyam a tamdaw, ya kora tamdaw hatini, sano sowal to, sasalama hatini malecaday to to 別人別人sanay to hatini. Ira ko miso a sasasowalen tona wawa
hatiniay to a wawa haw? samaanen a mitodong to demak no itiyaay ho! Ora wawa no hatini i, patinako han ako, sona to kora ci Nofo, o ma'oripay to a sona koni, no wama ako a sona, ya tayra i caay to pilingwa, malecaday to malaliyasay to ko harateng hatini. Ano ira ko demakan, caay to ka pikihal a mitahidang, ano tayra misalama i, malecaday to o tao koni sanay to ko sa'osi, hatiraay to! hatini kora sona. Ya no niyaman ho a 'orip i, niyam a malikaka to sona nora wama niyam i, nga'ayay ni fakiay ho takowanan
anini to i awaay to kira, o wawa to o sona to kira.


15.Tafesiw tayra i Posong haw, maro' faki akong awaay to, o tao to ko sa'osi, ora akong niyam ci Opo, 一個禮拜mi'atiay to, Olaw ati, pasihemot seti'
kapiseti' ako mafana'ay kiso? aka toka haw? Matoka ko tamdaw i matoka ko tiyad sanay. 就是matoka kiso 沒有飯吃sanay ko 'imi ira. Matoka ko tamdaw matokaay ko tiyad, matoka sa caka feso kira, makopec kiya tiyad. wo~很有意思餒!很有意思koniay ini. 一個禮拜maseti'ay 一個禮拜maseti'ay, miseti' to tamdaw, o maliyangay nga' maseti'ay caayay? Cowa! cowa! coaw! 提醒你!
提醒你!以後要認真工作sa. O so'elin ira miseti' 還是 caayay caayay ! O pi提醒你啦! pakafana' kiso, 還是maalimay to ko piseti', 不會。哦~o pi提醒aca haw
o maan han ta ko 提醒faki? cekad, picekad ha ha ha.


16. Ta'angay to kiso i, maparo to iso kora sowal sanay kora imi ira, wo~hai ! 你看fangcal to 很有智慧 ci tanengay ci fongohay ko itiyaay ho mato'asay no mita. O ka awa sanay no tilid no mita, maseti'ay to ko mako kiya, ha! ha! ha!
kora akong, saw很聽話kiso faki. Caayay pi提醒 ira hani, milakelaw kako to takola', em! sanay kiya! wo~to hemek ira kira haw. Hai, komaen cira haw
caay pilitina'i cira to takola', emin! emin han, tolo to 'alapit ira, hatiraay ko sowal no Payrang ney! O mikaenan no takola' awaay ko tatiihay kira, o micomoday i tiyad no takola' saheto o nga'ayay saw! emin han komaen ko takola' minga'ayay to tatitrengan sa. Wo~roma o cacopi i,a~ha! ha! ha.
Kaenan no takola', kaen han no malitengay i, hatiraay saw? hai. Cacopi ney
hai, ano dademak sa ko cacopi, komaen ko takola' , kiya no manan a cacopian, o no maan a cacopian, o no losay, o no talotalodan a cacopi, cowa ko no tai' a cacopi,hai! 對啊! 對啊! Malecad ya dadipis ta kamimingay kiya,
hai! hai! Rakarakat sa ta'emod han ira kiya, ira i tilipi.


17. Ma'araw kiya 'o'opay kiya, ma'araw ira ko dadipis, anca ya walaw, o maan han ko walaw hani? walaw tahanini kora faloco' ako, to sowal no akong iraay i faloco' ako, ci wawa to kako i, hanen ako ko wawa ako. Aka ka toka, matoka kamo o manan ko kakaenen, hai, matoka ko tiyad, hai, hai, matama to. Ira i syisiw kora, hai, cengawen ko mata. Caka cengawen ko mata iso i, malapakoyoc kiso, ira i syisiw kora, ira i cing-yen, hai, matama to. Roma sowal no malitengay i, aka ka liyang, maliyang kiso i awa ko mamaolah sa, awa ko hahafafahi. Wo~ Ira ko sowal no malitengay, matoka kona wawa misakaranam, o cima ko cifafahi sa kiya. Iraay ko hatiraay no malitengay sa. Aka kaliyang, maliyangay ko cima? caka ca maseti' to 一個月 malitengay.


18. Hatiraay ko mako a 'orip, o fafahiyan masetiay haw? hayken ney! caay ka fana' kako to fafahiyan, 應該是o fa'inayan kiya ko mamaseti' ney, hai, o fa'inayan ko mamaseti', 不可能miseti' to fafahiyan. Iraay koya 表兄弟nora akong kira, ci Olaw ko ngangan ira, ora ci Olaw i, o tamdaw nora laloma'an.
Mafana'ay misanga' ko sapiilang to panay, hai! hai! Paro han ko sota', pahiya han nira to kilang pasarayray han nira, matatongod kora kilang, paroen ko panay, hai, ilang: mafana'ay ci Olam misanga' to ranan, o tamdaw no na akong, ci Olaw ko ngangan nira. Kako to i akong maranam, nimaan sa kona mamaan ci Olaw ko ngangan sanay saw? ci Olaw kako, ha! ha! ha。na i tiraay kora ngangan no miso.
hai
中文文章
1. 我們今天會來到忠勇這個部落,最初是這樣的。長輩當初在興昌時,有很多麻煩的事發生,每天早上男生就要集合。所以自已家庭的事都無法處理了,所以阿公們就來到這裡巡視遷移的地方。


2.到這裡時,有一個很棒的地方,所以來此地先看水,看是否有可以工作的地方,長輩們看到之後說可以來到這裡,這裡很不錯。當來到這裡時有一戶閩南人家庭,租了一個公司的田,他說這樣吧! 這個田就登記在我的名下,工作就由你們來,他如此的說,所以就遷移來到這裡來了。

3. 遷移到這裡時就種田,這間公司第一次收割,如果有十你們的三,我的就是七,就這樣老闆執行這樣的做法有十年。所以長輩來到這個部落,這裡是很好的地方,如此一來就沒有麻煩的事了。長輩們堅持要來的原因,是想到食物,這裡有很多可以吃的食物。以前長輩喜歡吃青蛙,所以喜歡遷移到這裡。


4.長輩們遷移來到這裡時,不是坐車來而是用走路的。因為當年沒有車子,沒有,但是這裡有很多青蛙,是的,最初就是為了青蛙才遷移這個地方,哦~因為長輩很喜歡吃青蛙,長輩們就遷移來到這裡,這些長輩遷移時偷偷的利用半夜,走路來到這裡,連夜趕路來到這裡,抵達時已是半夜了,半夜來到這裡,聚集在這裡。是的,當時部落還在西邊,一區一區的工竂。


5.以前,日本還是有在攻擊官兵,到最後日本就投降了。Faki 當時是民國幾年? 不是很清楚,大概19年以前啦! i 'ayaw no tosa polo' ira ko siwa, 是的,我是29年出生的。你是出生在哪一年? Tosa polo' ira ko siwa a mihecaan mo^etep a folad 你嗎?這是你的出生嗎?是的29年10月23。o mo^etep a folad tosa polo ira ko tolo, 是的。在那之前,日本人還在,是的,日本人還在,但有些還是回去了。還沒結束作戰就先回去了。到我出生時,就由國民政府來管理了。

6. 哦~但是日本軍還是有持續的傷害?沒有了已經離開了。所以,我為什麼會知道是民國幾年,因為已經是國民政府在命名事情就是這樣來的。 所以阿公他們很平安的在這裡居住。哦~剛才你有說到這裡有一間公司,這間公司在這裡的工作是什麼? 是做什麼還是在種植,不是! 不是! 這間公司是在花蓮,他們有地在這裡
是種甘蔗嗎?不知道餒,我們是沒有看到過甘蔗,現在這塊田地是這間公司的。



7. 這漢人來時,來到這間公司就跟他說,這塊地由我來管理。這漢人管理這塊地時,就讓遷移來這裡的作工,就是這樣。所以,如果稻米有十包,三包給你們,七包是我們的。就這樣,十年的時間,十年 moetep a mihecaan。是的,遷移到這裡,應該有四位呦,四位? 是的,最先來這裡的, 最先來到這裡的是阿公嗎? 是的,是阿公 叫Takid嗎? 是Opo 女的才是Takid Opo, 然後Takid,是的 Takid。

8. 哦~Takid 是他之外還有三位,是那邊的Faliw,是Faliw ! Faliw 都是來自從興昌來, 是的! 是的! 那個會遷移到這裡的原因,如你剛才說的在興昌有太多的事情,是的 在興昌很乾旱,很乾旱! 很乾旱! 華語是說很乾旱,哦~很乾旱早上就集合,當時集合主要是做什麼? 就是大家一起做的事情或是飲酒或是
任何事情集合、工作、一起工作。

9.以前在日據時代做苦力時,做苦力的究竟做什麼呢?,如果有什麼工作就去做,一戶一位,每一戶派一位去做苦力,就一直在那裡做苦力到結束工作為止就回家。這個工作是有薪水的嗎? 沒有! 沒的! 純粹就是義務的工作。是的,這份工作,日本人來這裡玩,因為沒有車子,如果這日本人從台東來到成功,就這樣扛著、支撐合力扛著。兩個人這樣扛著日本人,沒有薪水的,這生活真的很可憐。


10. 你說忠勇這個部落很棒,有很多的青蛙,現在還有嗎? 沒有了! 為何會沒有呢? 因為農夫在犁田時,還有白鷺鷥,這白鷺鷥你們是說什麼了? tolawtolaw tolawtoalw,犁田的人犁田時,青蛙就跳來跳去,白鷺鷥就一隻一隻的吃掉,青蛙都無法繁殖了,直到現在沒有青蛙了。


11.以前,被白鷺鷥吃完了。被白鷺鷥吃光了(田調者)
以前,還沒有白鷺鷥,我有在養植青蛙餒,哦(田調者)~我就舀些蝌蚪拿到山裡養植,我做水池養植,青蛙非常的多,你去青蛙,都無法走路,青蛙會迎向你走來,知道這老闆要來餵食物了,青蛙就出來,已經沒有地方可以踩地,要透過挪開這青蛙,才有可以站的地方,青蛙多到這樣子,是喔!(田調者)


12.現在沒有了,這裡有這麼多的青蛙 是因為這裡的水是棒,是的! 是這樣子嗎?
就是這樣吧! 不是水很棒,原本就是青蛙多,我們這邊的水是滑的,kamelengay
o ~kamelengay hai,難怪你們會居住在這裡。所以在興昌,還有自已的家族嗎?
現在嗎? 是的! 應該沒有幾位吧! 已經是漢人在住了 ,當時興昌的親人, 長輩當時還在那裡時 ,已經離世了,都是小孩了,下一代了,興昌把房子都賣了,變漢人居住居多了,孩子都已經在都市了。

13.沒錯! 就像我們及你們一樣,都是在都市了。興昌已經沒什麼親人了,
孩子離開之後留下的長輩已經沒有了,就像我們的faki 一樣,沒有了,也是興昌的,所以興昌如果有什麼事情,你們還是會過去關照嗎? 玩! 是 , 去玩,還有些親人還是會過去。我現在的這個年代,我們還是會去,你們這一代的,已經不知道誰是誰了。以前的事情,我的爸爸是入贅的,還在興昌時,就是事情太多了,所以現在離開來到這裡,長輩也不在了。


14.現在已經是下下一代了,不過現在有,我們的親人,不過現在的人,就如前面說的已經不再來往了。現在就像是別人是別人了,你有沒有話要對這些孩子。現代的孩子們,怎麼樣學習過去的事情,關於現在的孩子,我舉例說,這位Nofo是孫子輩的,這是唯一還活著的孩子輩的,是我爸爸的孫子,去到那裡已經不理會了,就像是已經分開了一樣。如果有什麼事情,已經不再邀請了,如果去到那裡玩,視為外人一樣了。這個孫子現在是如此了,在我們這個年代,我們這一代,長輩的孫子輩的,還可以! 還會稱呼我faki,現在已經沒有了,已經是孩子了,孫子了。


15.去台東經過那裡時,已不招呼長輩了,已經視為外人了。我們的阿公Opo
一個禮拜過就會招喚,Olaw過來! 屁股就打下去, 你知道我為什麼要打你嗎?
不要懶惰呦! 人一但懶惰了,肚子也會懶惰。他的意思就是你懶惰就沒有飯吃,人一但懶惰了,肚子也會懶惰,懶惰時就不會脹起來,肚子是乾癟的。wo~ciimi'ay to ney! 這個很有意思,一個禮拜就被打 一個禮拜就被打,打人時
應該是不聽話的才對不是嗎? 不是! 不是! 不是! pafana' tisowanan
pafana' tisowanan ikor inanengen a matayal sa。他是認真的打還是。不是!不是! 是提醒你啦! 是告訴你,還是打到都黑青了,caayay,哦~是提醒作用而已
faki提醒我們阿美語如何說? 提醒! 提醒 哈哈哈。



16.你長大之後,是希望你能記取這些話,哦~沒錯你看這真的很棒! ci tanengay to! 有智慧。 我們以前的長輩是很有智慧的,因為我們沒有文字,我常常被打,哈!哈!哈! 這位阿公 ,所以faki你很聽話 , 才不是,是做為提醒啦! 我半夜去抓青蛙時,嗯(讚美之意)!這樣。哦~他很滿意的意思。是,當他吃時,他不會將處理掉內臟,剛全吃光,大概他夾三次,漢人也有此一話餒! 青蛙所吃的沒有不好的,進到青蛙肚子裡的都是好的,把整個青蛙吃下去,對身體是好了。哦~有時候是吃蛆餒,啊~哈哈哈。青蛙所吃的,長輩照樣吃,是這樣子嗎? 是的,蛆餒,這個蛆動一下,青蛙就吃下去啊! 任何的蛆,任何種的蛆。水果的嗎? 草叢裡的,不是糞便的蛆,是的 對啊!對啊! 就像那個小小的蟑螂。是 !是,走來走去的就吃掉他,電視上都有。


17.我有看到田蛙的,當他看到蟑螂時,或是螻蛄,這螻蛄叫什麼去了, 螻蛄
到現在我的心中,當年阿公說的話都還存在我心中。當我有了孩子,也是如此教育孩子,你們不要懶惰,不然沒東西可以吃。是,肚子一樣會懶惰,是,是的沒錯。這聖經裡有記戴,是,眼睛要睜開著。如果你沒有睜開眼睛,你將會貧窮
這聖經裡有記戴,在箴言裡,是的沒錯。另外長輩說,不可以不聽話,如果你不聽話,不會有人喜歡,就娶不到太太。哦~長輩說, 這孩子這麼懶惰做早餐,就說誰會願意當太太呢? 長輩有此一說。所以不要不聽話,誰能不聽話呢? 不然一個月裡都會被打。


18. 我的生活是這樣,女生也是會被打嗎? 不知道餒! 我不知道女生的部份,應該是只有男生被打餒, 是的, 只有男生會被打,不可能打女生。這阿公有表兄弟,他名叫Olaw,這位Olaw餒,是家族的人。很會製作稻米碾磨機,是! 是!
將泥士放進去,再用木材排放著,再把它合起來,再放入米,是,碾磨著,這位Olam很會製作,是阿公的親子,他的名字叫Olaw。當時我,阿公吃早餐了,這孩子叫我做什麼餒,不如命名你叫Olaw吧! 就這樣我叫Olaw了,哈!哈!哈。這個就是你名字的由來,是的。