magu byacing muci hiya ga, a qmisan ru bagan ga, tnaq magu byacing hiya. tizyaw qu ini ptnaq. nanu ya qa, giqas na kawas hiya ga, yasa qu magu byacing muci ga. nagal ta kwara qsinuw ga, ini nya pqsugi squ gluw ru laqi. an tmmyan ru tehuk kawas nqu te ta mawa mcizyaw. sm'atu hiya ga, yasa soni qu sm'atu son muci ga, nanu yasa nagal ta kwara qsinuw ga, sasan suxan lga pslyun la. slyun ru nanu smqqas ta squ giqas kawas.

nanu qa mnagu ta byacing hiya ga, qsinuw ru ngta ru ramat qasa giqas sa. smural na squliq ga, squnun nha pqaniq ga, trakis ru sumul ru hekil. yasa ga, ciwal ga smural ciwal ga giqas squnun pqaniq smlkotas ga. nanu yasa qa sbun nha pitu, tzyu sbwan. nanu kyalun muci, nyux qu son muci pnqas nqu 'laqi. musa biqan kawas kwara qu pinbahuw giqas kawas ga. musa si kbhuyaw ru isu qu bnkis nqu sami qu Tayal. musa su blequn prkyas qu muci pinbahuw maku giqas na kawas. kyalun ku lga, anay ku sblaq p'aras qu 'laqi, say nha qmuzi zik na abaw qhuniq. wah mblaq maniq ru, isu qu bnkis nqu sami qu Tayal. s'aras 'laqi lru.

nanu sazing lga, nwahan nha qmuzi mwah lga, nanu qa qhzi qwaw trakis ga. galun ru nyux qu qhzi. nyux qu hnzi qwaw trakis. qani hiya ga, kwara qu pinnqwan ru pszywan ru ini wal ta m'uqu gaga ta mrhuw raral ga ya qwaw trakis syan nha qa ssi nha mlayan la. nanu squn ta mlayan, nyux qs'un ta pnbuw kotas ta, baziy son su baziy son ta rwa.

raysangkay(日) lga, nanu wal ta masuq mnbuw squ qwaw trakis qani ga. nyux qu syan balay inlungan na kotas ta. nanu qu mnbuw squ qhzi nqu qwaw tayal trakis hiya. ini nha laxi mamat sa muci qsinuw. galun su qutux ru hitan su. baziy wahi blaq mmaniq. baziy squnaw ta maniq. yasa lru, kyalun kya muci agal saku tmmyan qsinuw son pqaniq llaqi. qani qa yasa qa gaga nqu giqas na kawas pcyawgun zyaw. giqas na kawas ga, yasa qa gaga nya.

qhzi hiya ga, nanu son qu gaga nqu gaga raral hya ga. ini wal ta m'uqu gaga qnxan raral ru, ini wal ta msayu ini ga wal ta m'uqu squ gaga qnxan raral ga. yasa qa sbaziy muci qhzi qani ga, anay ku sblaq miq say baziy isu ru. baziy son ta. baziy, baziy wah blaq maniq. baziy tnaqaw ta mnbuw muci la. utux nyux ta sbaziy ru. nanu mha sqani baziy lga, tmmyan qsinuw la, yasa syan balay inlungan kotas ta. nanu zik pqaniq ta ga, an ta qsu pqaniq kotas ru baziy son su baziy son su. syan niqun lru masuq la.

aring hbku byacing ru magu ta muci byacing sagun ta kawas 'nyal ga. wal ska balay qa sazing hngawan na mpuw magal bingi lga, aring mha sqa slabi la muci sqa ta. ru n_gyut n_gyut wal ru wal mzyup lga, wal mzyup ru. suxan lga yasa lru sm'atu ru, ini ga kwara pcyawgun ta ga, si sbiq sa Utux rwa. hngan kira ru sasan lga, nyal aring tgyah yasa qu son magu byacing son la.

swa ciwal byacing hiya lga, qutux sazing ciwal hiya ga. yasa qa qutux sazing hiya ga tltu la. ciwal hiya ga, aring hlhul lga ghapan kya raw la trakis la. ru sehuy, sakuw, nanak ka ramat ghapan nya. nanak ka ngahi ga, ini nha lxi magal rwa. mngungu tlaka rwa. pmhyun su lga tkiyay lru. trakis ru sehuy ru sakuw ru ramat ga an ta shap ga, ini kyazi na tlaka la. nanu masuq ta tmubux trakis lga, aring hlhul lga, pmhyun ngahi hiya la. in tkiyay la. ingat tlaka lrwa.

wal ta suqun kwara pbahuw qasa lga, payat magal tzyu. tzyu kawas byacing lga, trakis lga aring mromul lru. nanu aring mromul lga, mpuw magal bingi lga. aring kya qu mkayal muci magu byacing lga. iyat ta hmtun pqaniq, ini ga laqi ru gluw qu innagan ta ga. skun la tmmyan nha ru, tehuk ryax nqu pitu byacing mpuw pitu bingi lga, squnun maniq yasa ga bagan sa.

qmisan hiya ga ku zyu zyuci zyuni ga haru(日) rwa. hminas haru(日) lga qmisan hiya lga, qutux byacing ru qutux bingi ga sm'atu. yasa qa mnagal ta kwara pinbahuw ga, ini qa qsinuw ga slyun ru niqun la. niqun ru nanu qs'un ta pqaniq kotas, ssabu nha rwa kyalun muci. nyux smabu muci nyux giqas kawas qani pcyawgun squ giqas kawas. kwara musa myan pcyawgun ga, nyux su lmon pqaniq. ru pbahuw maku la ga, musa isu pblaq. isu qu bnkis myan Tayal. bleqi prkyas qu pbahuw maku. sp'aras laqi lru son nya qmuzi.

raral qalang ga ini khmay rwa. ana balay piyux ga, ini tehuk nizyukyen(日). ini henas kya. sami maki sqani ru msli myan gako qasa nizyukyen(日) balay ru. kwara mwah yaqa kahul Qara uzi lru Pyasan ga, Pyasan ga rokyen(日) balay. Qara ga gokyen (日) balay. sami piyux hazi. squn bih gako qasa ru. suruw Gipun mwah 國民政府(中) lga, ini yagu byacing la. 國民政府(中) ga sanzyu haci nyen(日) ru mwah. zyusansay(日) saku hazi lga, ini yagu byacing la. mwah 國民政府(中) lga mqwas ku ninyen (日) balay ru. qani hiya ga kotas maku Hayung pcbaq. ru mrhuw maki kwara mrhuw. mwah msqun na yaqa magu byacing rwa. kmal nha lga pongan maku lga. kyalun mu yutas mu Hayung muci, nanu kyalun ku nya ru cbaqan cbaqan ku nya. yasa qu gaga nya muci nanu muci nanu, yasa qu baq ku syun mu tunux. bali ku baq miru. si mu si sa tunux laqi ku ga. nanu lungun lungun mu ga, muci kya spkal maku.

raral ga, ya qa yanay Hayung qa 理事長(中) ga, aring ta kya balay kbalay gaga ta Tayal ga. Kiso ga hiya ga ini qbaq ay. cbaqan maku ini thuyay mqaws rwa. cbaqan maku uci uci kya son maku ru, hiya kmal ru kun mqwas. nanu yasa ga yan qani zyaw gaga nqu raral ga. cbaqan ta muci nanu hbku ru magu ta byacing ga. aring hbku lga magu byacing la. ruku muci la ga, nisyukang(日) lga, nyux muci sqa la ruku muci sqa la. hminas sazing hngawan lga, aring slabi la slabi muci ga, aring mromul la. ru tehuk squ mpuw magal bingi ru qutux byacing lga, wal mzyup lru. wal mzyup lru, te qutux bingi qasa lga, nya aring hbku yasa qa smyus ru sm'atu lru.

nanu yan nasa qa gaga nqu qnxan raral. cbaqan cbaqan lga baqun nha la. ini tehuk kya cqaq cbaq lga, laqi uzi ga, sbiru nha yasa qa baq miru. nanu kun raral ga, ini ku biru, mama mu Watan ru mama mu Temu miru hgan ay. brwan na ke Gipun. ini ku biru kun, si ku pung na ke yutas Hayung. gaga ga muci nanu siqa syun maku tunux mu. lungun lungun maku yasa qa muci tuqiy gaga la ga, skal ku lru.

yasa qu kwara qu smzi ta sa muci magu byacing ga, qsu pqaniq squ kotas ta kira. nanu yasa qu mhuway balay qu muci mrhuw ta Utux Kayal ga. qutux qutux kawas ga mwah smlokah squ gaga ta itan Tayal. pqasaw ta msqun ta msli ru, syan ta inlungan ita ka pcyawgan ta qutux giqas kawas ga, pqaniq ta squ kotas ta. balay ga aki mwah ms'urux sqa ruma la. sazing hi gaga na Tayal ga s'urux sqa. wah s'urux sqa ru ima qa p'aras ngahi ru hi .

nanu yasa qu nyux qu son muci pngsa nqu muci ita qutux qalang laqi. qani hiya ga, musa ta pqaniq squ lkotas ta. aring kya thgan raral ga, ini nha laxi qu lman nya pqaniq lkotas ta. nyux sabu magal tumaw qani. yasa qu nyux sblaq son muci smi sblayan qu lkotas ta. ana son qmuzi nqu laqi ta ru muci snabu quzi babaw lihang sabu tumaw qani ga. isu qu bnkis myan son muci ka Tayal. say blaq qu maniq qu son muci qmuzi nqu laqi pngsa nqu sami qutux qalang.
say qmuzi~~

nanu yan qa nyux qu qhzi son muci qwaw trakis ga qani hiya ga. aring tphgan raral ga si syun nha na mlayan, ana kya qu hmtan pinszywan, ini ga wal mn'uqu squ gaga kin ta Tayal ga. sinpngan raral ga, qwaw trakis qani son nha sbalay. qwaw trakis hiya ga, thuyay kblaq squ laqi htgan ta raral muci qwaw trakis hiya. zik nqu pnbuw ta ga, an ta qsu pnbuw lkotas ta. (ini na), baziy wahi blaq mwah mnbuw. baziy squnaw ta mnbuw. hay mnbuw la.

kbalay saku tmmyan qsinuw qani ga, yasa syan balay inlungan lkotas ta. minnbuw squ qwaw nqu qhzi trakis ga, ini nha laxi mamat muci tmmyan qsinuw qani uzi. zik qqaniq ta ga, an ta qsu pqaniq lkotas ta. baziy wahi blaq maniq, baziy squnaw ta maniq, agal agal ru qaniq simu.

守月季有兩個季節，夏天跟冬天，所不同的是在工作部分。像在新的一年的守月季，要準備的工作是所有收穫的山產要儲存，不能分享給親人，醃製到使其等候到開墾的工作時段。所謂的播種祭，就是我們所捕獲的山產，從隔天早上都要收集起來，收集起來好慶祝新年。

所謂的守月季，就是準備山產、雞、蔬菜三種新的食物，是給祖先吃的食物，還有小米、小米糕跟糯米糕，所以要準備三樣新的，及三樣傳統的食物來獻給祖先享用，必須包六至七個包好的食物。告訴祖靈說，這裡有子孫誠心所預備的祭品，在新的一年，我們所有的農作物，在祖先的祝福下，今年更能大豐收，在新的一年，我們的農作物會成長得更好。祈福完後，子孫們把祭物掛在樹上，請泰雅的祖靈們，好好享用。

第二是小米酒的獻祭，拿起裝米酒的酒杯，這些是我們對過去的過錯，曾經的爭執或違反祖先禁忌規範的反省，用小米酒來作為事情的和解，和解完後，灑小米酒先請祖先享用。

第三，我們喝完小米酒之後，這就是我們祖先最在意的事，所以喝小米酒時，不會漏掉山產，拿起一塊肉，與祖先一起享用，結束之後，就把醃肉分給孩子們吃，這就是新年祈福所要做的工作，以上就是守月季的儀式。

祈福的酒杯彈祭動作是祖先所流傳的，為的是祈求祖先，能原諒我們在生活規範上所犯的錯，所以用虔敬的心來做此祈福的儀式，祈求祝福獻上祭物，並邀請祖先們一起來享用。彈祭動作是為祖靈來做的儀式，彈祭動作結束後，就獻上醃山肉予祖先以示隆重，儀示結束後，還是呼叫祖先們來先享用我們所預備的美食。

當月亮要升起的時候，也就是迎新送舊的時候了。到了中旬約2個禮拜15天，就是眉形新月，漸漸往下移動就是新月，隔天就是播種祭，把一切未來的工作祈求祖靈眷顧，從晚上到早晨，這時程就是守月季。

從1月份到3月份之間，1月到2月較冷，到了3月氣候暖和，才開始播種小米，還有芋頭及蔬菜類可種。但地瓜是不適宜種植，因怕受霜害，因下霜的關係，地瓜種了會乾掉，無法生長。但其他的菜類就會長得出來，如芋頭、山藥等。所以小米播種後，天氣越來越暖和，才種地瓜，這時種地瓜就會長出來，因為沒有霜害了。

約4到6月小米播種完畢，到了6月時，小米開始長穗，漸漸往下垂，當小米長穗下垂的15天，開始商議守月季。所有收穫的東西，先不能分享給親人，儲存山產將它醃製，約半個月就可以吃，這就是夏天的守月季。

冬天的守月季是9、10、11越過12月，就快到春天了。過了12月，冬天約1月15日，就要開始播種祭。所以，全部所收穫的農作物及山產，先儲存並享用，享用前，先獻給祖先，包好並告訴他們，我們獻上祭物，並祈求新的一年工作更順利。在還沒工作之前，先獻上祭物予你們，我種的農作物，求祖先們讓它們好好的成長，就請孩子們將祭物掛在樹上。

以前部落人數不多，約20戶，當時我們在學校聚集時，只有20戶。有從復興的 Qara 和 Pyasan 部落，Pyasan 有6戶， Qara 也只有5戶，我們的戶數比較多。有事商討時，都是聚集在學校那邊，日本之後國民政府來，我們就沒有守月季了。國民政府是37年來此，
我大概13歲時，就沒有守月這個祭典，國民政府來時，我只讀了2年的書。守月季的文化知識是我阿公教我的，因我小時候，也常聽到部落長老聚集在一起，商議守月季的工作，我也好奇的問阿公守月季的事，他都一一告訴我。他告訴我這些守月季的文化知識，我就記住，雖然我不會寫字，但全部放在腦子裡，所以，我就用記憶來敘述過去泰雅文化的祭典。

最早是由社區發展協會理事長許阿榮來開始執行文化活動，當時王清正耆老也不是很熟悉，是我教他文化祈福儀式。我教他祈文，我們兩個祈福時，他唸祈文，我吟唱，所以像這樣傳統文化守月季事宜，我們要好好教導並傳承下去，尤其是觀察月亮，從下往上移動的情形。過了2個月，月亮就開始往下。到了15天或1個月，月亮就進去滿月。進到滿月後的第1天，月亮又開始出現，也就是播種祭典。

這就是以前傳統文化生活，一直持續傳承，他們也就會知道。孩子們可以用寫的方式，來記錄這些文化典故。雖然以前我沒有寫，但我的叔叔們都有用日文記載，我雖沒有寫，但我常聽阿公的口述。文化的祭典規範，我就記在頭腦裡，反覆思想記憶中的文化知識，就傳承下去。

今天大家聚在一起，來共同參與守月文化祈福儀式，所以非常感謝各位長官，每年都很努力來推動泰雅文化活動。感謝大家聚集，用最虔敬的心來祈福祖先，在新的一年的祝福，真正的，應該還有人要站到前面來，泰雅祈福儀式前面必須要有2個人輔助，請來站在這裡，不然祈福工作會不順利。

所以我在此代表全鄉的鄉民們，來祈福獻祭，這些祭物是要獻給我們的祖先來享用。
開始祈福以前，都不會忘記要將祭物先獻給祖先們，所以我們在這裡帶著虔敬和睦的心來獻祭，我們的孩子們將這祭物掛在樹上，你是我們的祖先，這是我們全部落所獻的，請好好來享用，現在去把祭物掛在樹上。

所以我們在此獻上小米酒，以前當我們看見不好的事發生時，或著我們觸犯到泰雅祖先的規範，他們都是用小米酒來和解，以前小米酒就是能來調解及和解一切事的物品。在祈福之前，要先把小米酒獻給祖先，(還沒)，呼喊祖先們來好好飲用後，我們一起也來飲用。

醃製的山肉是祖先最愛的食物，喝了酒杯中的小米酒後，他們也不會漏掉醃製的山肉。之前都會先獻給祖先來享用，呼喊祖先們來好好享用後，我們也一起來享用。
這是去年11月大同鄉公所舉辦守月文化祭儀祈福影片。